اختصاصی گیلانیان : گیلانیان تلاش می کند در سلسله نوشته هایی شما خوانندگان گرامی را با ویژگی های در حال فراموشی معماری سنتی استانمان و اجزای تشکیل دهنده یک بنای سازه ای اصیل گیلانی بیشتر آشنا نماید .

در این مقاله به تشریح تکنیک  " کرسی چینی " با گوشزد نمودن این نکته که این علم و هنر نفیس گیلانی هم اکنون در حال تدریس در معتبرترین آکادمی های معماری دنیاست خواهیم پرداخت.

 کرسی چینی

در معماری گیلانی شاهد وجهی مشترک هستیم و آنهم " کرسی چینی " است .

رطوبت گیلان که معمولا در همه جای استان به جز مناطق جنوبی آن وجود دارد باعث شده است که معماران سنتی گیلان برای در امان ماندن بنا از رطوبت زمین  و رسوخ نکردن آن به فضای خانه به کرسی چینی و یا در ارتفاع ساختن سازه اصلی روی بیاورند .

 کرسی چینی و انواع آن در معماری سنتی گیلان

 کرسی چینی معمولا کندن پی ساختمان و چیدن سنگ یا آجر تا ارتفاع مشخص است و ادامه آن بنای اصلی را تشکیل می دهد که گاه در زمین های آبرفتی و بسیار مرطوب به 2 متر و در زمین های معمولی به 1 متر می رسد .

اما نوع دیگر آن نیز ساختن بنا در ارتفاع است . این نوع سازه نیز در مدل های مختلف در معماری سنتی گیلان دیده می شود :

نوع اول

در این مدل تیرهای چوبی قوی بصورت عمود در زمین کار گذاشته می شوند که حکم ستون های ساختمان را دارند و بعد بر روی این تیرک ها کف سازی انجام می شود و بعد طبقات و اتاق ها بر روی کف سازی انجام شده شکل می گیرند . در این مدل ، پله نقش بسیار مهم ارتباطی و ایوان نیز چشم انداز خوبی را دارد.

البته ایوان در معماری سنتی گیلان همیشه وجود داشته و عنصری مهم در این نوع از معماری بشمار می رود و این خود نشانه ای از برونگرایی در خانه های سنتی گیلانیان است.

 نوع دوم

 مشخصه این دسته استفاده از تیرک های چوبی عظیم با قطر بالاست که بر خلاف دسته اول بصورت افقی بر روی زمین خوابانده می شوند و این کار به صورت لایه لایه بر روی هم و تا ارتفاع مشخص قرار می گیرد . چفت و بست این چوب های روی هم قرار گرفته به صورت فاق و زبانه ای بسیار در معماری اصیل و سنتی گیلان به چشم می آید . گاه می بینیم که در سازه های قدیمی حتی یک میخ خم در سازه به کار نرفته و کلیه اتصالات یا بصورت گوه و یا بصورت فاق و زبانه انجام شده است.

جالب توجه این است که این نوع پی برخلاف هم صنفان امروزی خود که از بتون یا میله گرد و در اعماق زمین کاشته می شوند فقط بر روی زمین   ستوار می شوند و جالتر اینکه تحقیقات نشان داده است که این نوع سازه ها تاب تحمل زلزله هایی با قدرت 8 ریشتر را دارند و این خود از عجایب سازه ای سنتی گیلان بشمار می رود

هم اکنون می توانید نمونه های این عجایب سازه ای را در موزه میراث روستایی گیلان نزدیکی رشت ببینید.

آنچه خواندید گوشه ای از مهندسی و معماری مختص گیلانیان بود که در شماره های آتی به زوایای دیگر این هنر گیلانیان خواهم پرداخت .

ادامه دارد...