اختصاصی گیلانیان : آموزش و پرورش در گیلان همانند نقاط دیگر کشوربا تکیه بر ریشه های مذهبی از مساجد و مکتب خانه ها شروع شد و با بیشتر شدن علاقه مردم به فرا گرفتن علم تعداد مکتب خانه رو به فزونی گذاشت . ( خمامی زاده 1384)
سال 1277هجری شمسی روزی که محمد ولیخان سپهسالار ( نصر السلطنه) حاکم گیلان در زمان مظفرالدین شاه نخستین مدرسه ی رشت را با نام ( مدرسه مظفریه شرافت ) در یکی از خانه های این شهر تاسیس کرد، برای مردم روشنفکر شهر ما روزی مبارک و امیدبخش بود . این مدرسه که بعد ها با استفاده از کمک و همیاری مردم ، به ساختمان دو طبقه ای در محله ی سبزه میدان منتقل گردید سرآغاز تاسیس مدارس ملی و دولتی از جمله دبیرستان شهید دکتر بهشتی ( شاهپور سابق ) بود .
در سال 1298 خورشیدی مدرسه شاهپور ( شهید دکتر بهشتی فعلی ) به مدیریت مردی فاضل و با تجربه به نام آقای شبانی در محله ی سبزه میدان کار خود را آغاز کرد که تا سال 1306 خورشیدی به «مدرسه متوسطه نمره یک» معروف بود و پس از فراز و نشیب های بسیار همزمان با جنگ جهانی اول و قیام جنگل در سال 1307 با تشکیل کلاس دهم یا چهارم متوسطه و انحلال کلاسهای ابتدایی نام مدرسه به «مدرسه متوسطه شاهپور» تبدیل گردید .
با توجه به کمبود فضای آموزشی و در پی تقاضای مکرّر مسئولان از مهر ماه سال 1315 محمل کنونی دبیرستان هیأت امنایی شهید بهشتی مورد بهره برداری و استفاده قرار گرفت که خاستگاه بسیاری از دانشمندان و مردان بزرگ علم وادب کشور در جهان می باشد ، که در اینجا تنها به یاد از نام زنده یاد دکتر محمد معین که همگان از خدمات ارزنده ایشان در زمینه رشد و تعالی فرهنگ و زبان فارسی آگاه می باشند ، اشاره می شود .
(اصلاح عربانی 1387)
تاریخ این بنا که به وسیله استاد بدیع الزمان فروزانفر انشاء گردیده چنین است :
« چهارده سال از هزار وسیصد افزون بد که یافت
این بنا انجام و شد مأواگه علم و هنر »
دبیرستان شهید بهشتی به لحاظ داشتن برنامه های مدون و صحیح آموزشی و نیز دانش آموزان مستعد و علاقه مند به علم و دانش و عاشق خدمت به کشورمان ایران عزیز ، از جمله دبیرستانهای پر آوازه و شاخص استان بوده است.
به منظور بازگشت این دبیرستان به دوران طلایی و قداست خود در سال تحصیلی 83-1382 دبیرستان شهید دکتر بهشتی به صورت هیأت امنایی در آمد و در آن از دانش آموزان نخبه و مستعد ثبت نام گردید تا با برنامه ریزی مدون آموزش تحصیلکرده هایی با نبوغ خلاق و اندیشمند همچون :
متولد 1316 دارای تخصص مغز و اعصاب ماینس آلمان 1349 و درجه پروفسوری جراحی مغز و اعصاب ماینس 1351
ریاست بیمارستان مغر و اعصاب شهر هانور در سال 1356
ریاست انجمن جراحی مغز و اعصاب آلمان در سال 1373
و ...
پروفسور فضل الله رضا :
متولد 1293 دکترای ریاضیات کار بردی تئوری سیستم و کنترل اتوماتیک ، تئوری انفورماتیک از آمریکا 1329
ریاست اسبق دانشگاه شریف و دانشگاه تهران
سفیر ایران در یونسکو
مدرس دانشگاه پاریس
و البته از شاعران خوش ذوق و سخن سنج و دارای آثار علمی بیشمار در مجلات تحقیقی آمریکا و اروپا
و...
دکتر محمود بهزاد
پدر زیست شناسی ایر ان متولد 1292
اخذ درجه دکترا از دانشگاه داروسازی 1328
از بنیان گذاران زیست شناسیی نوین ایران
مامور تاسیس سازمان کتابهای درسی در سال1341
دکتر محمد معین
متولد 1297 اخذ اولین درجه دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی در سال 1321
دایر کننده کرسی زبان وادبیات فارسی در دانشکده ادبیات استراسبورگ در سال 1339
صاحب فرهنگ لغت 6 جلدی معین
و...
استاد دانشگاه کرنل
دکتر منوچهر پارسادوست متولد 1302 اخذ درجه یک فرهنگ با رتبه اول لیسانس علوم سیاسی 1328
دکتر صادق رفیعی تبریزی مدرس دانشگاه ایلینویز
دکتر محمد باقری مولف کتاب اصول حساب هندسه
دکتر فضل الله آصف و عطا الله آصف
دکتر صادق رفیعی پزشک متخصص بیماریهای ریوی مقیم شیکاگو
و ...
را به ایران و جهان معرفی نماید .
ساختمان بنای اصلی دبیرستان که در سال 1315مورد بهره برداری قرار گرفت نقشه اصلی آن به وسیله آقای شولتس مهندس آلمانی تهیه و زیر نظر و دستور ایشان و به دست استادان و معماران ماهر به پایان رسیده است. در ورودی ساختمان در قسمت جنوبی بنا قرار دادر و دارای اتاق های بزرگ با سالن های مخصوص آزمایشگاه و نمای بنا بسیار زیبا ساخته شده ساختمان در قسمت بالای آن با شعار توانا بود هرکه دانا بود ز دانش دل پیر برنا بود زینت یافته است .
منابع :
اصلاح عربانی ، ابراهیم ، کتاب گیلان ، چاپ اول ، سازمان چاپ و انتشارا ت، 1387
خمامی زاده جعفر ، تاریخچه آموزش و پرورش گیلان ( از دوره ی قاجاریه تا امروز ) چاپ اول ، انتشارا ت سبا ،1384
سالنامه دبیرستان شهید دکتر بهشتی ( شاهپور سابق ) چاپخانه روزنامه امید ، 1321
غفار زادگان ، رفیع ، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ، چاپ سوم ، چاپخانه مدرسه ، 1382
نشریه دادگر ، شماره 10 و 11 ،چاپ توکل صومعه سرا ، 1388