اختصاصی گیلانیان : همه ساله بخش بزرگی از درآمدهای ملی صرف سرمایه گذاری در طرح های عمرانی، توسعه منابع آب، ساختمانهای مسکونی، و بسیاری از پروژه های عمومی و صنعتی می گردد. محدودیت منابع و وجود مسائل مختلف در زمان اجرا، اغلب موجب طولانی شدن زمان اجرا و تأخیر قابل توجه در بهره برداری از طرح ها شده است. در حال حاضر یکی از وظایف مهم برنامه ریزان و مسئولان دولتی و همچنین کارفرمایان پاسخگویی به اولویت بندی طرح های بزرگ و انجام مطالعات جامع در بهینه سازی مصرف منابع در این طرح ها و ارتقاء ارزش آنها در رفع نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشد.
در این راستا لزوم تعریف مهندسی ارزش در پروژه های عمرانی ضرورت خواهد یافت. مهندسی ارزش ایده ای است قدرتمند برای حل مسائل و مشکلات پروژه ها و همچنین کاهش هزینه ها در زمان اجرا و در عین حال موجب بهبود عملکرد و بهره وری می گردد که بکارگیری آن موجب بالا رفتن ارزش پروژه ها خواهد گردید. یکی از مهمترین مباحث در مهندسی ارزش، اولویت بندی فعالیت های هر پروژه می باشد که می تواند نقش بسزایی در پیشرفت آن پروژه داشته باشد. در حقیقت در مهندسی ارزش به هر اولویت امتیازی داده می شود و در نهایت با تجمیع این امتیازات که توسط افراد ذیصلاح و متخصص انجام می گردد بهینه ترین و امتیاز آور ترین روش انتخاب و پیش روی کارفرمایان قرار می گیرد.
با شناخت دقیق از پروژه ها می توان بسیاری از مشکلات فرا روی هر پروژه را پیش بینی نمود و راهکارهای صحیح و مناسب جهت رفع آن مشکلات ارائه نمود. یکی از راهکارهای پیشنهادی در شروع هر پروژه استفاده از مشاوران دارای تجارب اجرایی بالا در کنار افراد متخصص امر می باشد. متأسفانه امروزه طراحان و برنامه ریزان عموماً نسبت به استفاده از نظرات مشاوران بی رغبتند زیرا آنها بر این باورند که ممکن است مشاوران توانایی علمی آنها را زیر سؤال برده و یا پاسخ صحیح را ندانند که این تفکر موجب اشتباهات و خطاهایی می شود که ممکن است جایگاه شخصی طراحان و برنامه ریزان را به مخاطره اندازد. مشاوره و استفاده از ایده های خلاق مدیرانی که وارد عرصه های مختلف می شوند می تواند راندمان طراحی پروژه ها را بالا ببرد. می توان اظهار نمود تفکرهایی که از سنت های گذشته پیروی می نمایند و خلاقیت های نوین را سرلوحه کار خود قرار نمی دهند یکی از اصلی ترین دلایل پایین آوردن ارزش پروژه ها می گردد.
از سوی دیگر کمبود زمان در پروژه های عمرانی یکی از اولویت هایی است که در مهندسی ارزش بسیار مورد توجه قرار می گیرد. وقتی پروژه ای در یک زمان بسیار محدود می بایست طراحی گردد اغلب مدیران و برنامه ریزان توان خود را، صرف مسیر های بحرانی فعالیت ها می نمایند و در تلاش برای اجرای سریع ترین زمان ممکن جهت اجرای این فعالیت ها می باشند که این کاهش زمان موجب می شود که پروژه با بیشترین قیمت و کمترین کیفیت به پایان برسد که دیگر مجالی جهت بازنگری چگونگی انجام کارها و خلق راه های جایگزین نخواهد بود. در صورتی که با استفاده از افراد متخصص این مسیر هموار می گردد. برداشت نادرست از مهندسی ارزش سرچشمه این باور است که مطالعه و بررسی ارزش و اولویت بندی برای برطرف نمودن یا رفع اشکالات و یا اشتباهات موجود در طرح خواهد بود بنابراین مقاومت در مقابل آن امری عادی و طبیعی خواهد بود.
بیشتر افراد حرفه ای و مهندسان طراح پروژه ها بر این ادعا هستند که طرح آنها دارای مهندسی ارزش می باشد و دیگر نیازی به کنترل و بازنگری تیم ارزش نمی باشد در صورتیکه مهندسی ارزش یک طراحی خرد و ارائه یک برنامه پیشنهادی و روزمره نیست بلکه یک رویکرد مستقل و هدفمند برای پیشبرد اهداف متعالی در پروژه می باشد. در این رویکرد به کمک تعریف و تحلیل کارکردهای پروژه کوشش می شود مسائل و نیازهای واقعی پروژه آشکار شده، سپس با بهره گیری از هم افزایی خلاقیت ها، در فعالیت های گروهی نیاز واقعی در اقتصادی ترین شرایط را برآورده نماید.
در این میان تجزیه و تحلیل، وظیفه افرادی از قبیل پیمانکاران، مشاوران و کارفرمایان و کوشش در جهت پایین نشمردن عملکرد هریک، از راهکارهای اساسی در مهندسی ارزش خواهد بود. بنابراین مهندسی ارزش در پروژه های عمرانی هنگامی از کارایی لازم برخوردار خواهد بود و نتایج ثمربخش را به دنبال دارد که سه بخش کارفرما ، مشاور و پیمانکار با برنامه های کاری مناسب به اهداف مهندسی ارزش دست یابند. بنابراین در پایان می توان به این نتیجه رسید مهندسی ارزش نه تنها در فعالیت های عمرانی بلکه در هر فعالیتی موجب بالا بردن راندمان آن فعالیت با برنامه ریزی صحیح، به سرانجام خواهد رسید.
لازم به ذکر است در بسیاری از ادارات و سازمان ها در بسیاری از استان ها کارگروهی تحت عنوان مهندسی ارزش راه اندازی گردیده و نتایج بسیار درخشان و ثمربخشی داشته اند که در نهایت موجب صرفه جویی چند میلیارد ریالی در پروژه های بزرگ گردیده است. به امید پیشرفت های پیش از پیش استان عزیزمان.
