گیلانیان : عصاره گیاه دارواش در درمان سرطان و ایدز مفید است ، همچنین در تپش قلب ، حرکات غیر ارادی سریع و پرشی ، صرع و رماتیسم مفید است. دارواش (نام علمی: Viscum album) یک گیاه نیمه انگلی راسته سندل (Santalales) است ، برگ دارد و می تواند قسمتی از مواد غذایی خود را تولید کند. واژه " دارواش " در فارسی و گیلکی به معنی ‘ علف درخت’ است. این گیاه انگل درختان است ولی خسارت زیادی به آن ها نمی زند و گیاه انگلی خیلی مهمی نیست. بذر آن توسط پرندگانی از قبیل دارکوب در تنه درختان قرار می گیرد و جوانه می زند و رشد می کند. این گیاه دارای گل های زیبایی است که حتی بعضی مواقع به خاطر گل های زیبای آن، آنرا از بین نمی برند و اجازه رشد آن را روی درخت می دهند ، دارواش ریشه خود را درون شاخه های سایر درختان فرو کرده و شیره خام گیاه را گرفته سپس شیره خام را به شیره پرورده تبدیل کرده و استفاده می کند.

*** خواص درمانی دارواش

در گیاهنامه های غربی، چین و خاورمیانه قدیم تنها گونه مورد استفاده در پزشکی گونه( Viscum album)بوده است ولی امروزه خصوصیات دارویی و درمانی گونه های دیگر (موخور، دارواش کوتوله و-) نیز کشف شده است. دارواش ها دارای موسیلاژ، قند، روغن ثابت، رزین و مقداری تانن و نمکهای مختلف هستند. قسمت فعال گیاه، رزین(ویسین) است که در نتیجه عمل تخمیر، توده ای زرد رنگ، چسبنده و رزینی می شود. از برگهای پودر شده و شاخه های جوان و یا عصاره مایع در درمان استفاده می کنند. دارواش ها را معمولا- در بهار جمع آوری ودر هوا یا در کوره الکتریکی در دمای ۱۰۶ درجه فارنهایت خشک می کنند. در اروپا بیشتر از روش تزریق و در ایالات متحده معمولا از جوشانده یا از تنتور(عصاره الکلی) استفاده می کنند. دز دارویی دارواش بسیار کم و مقادیر زیاد آن می تواند سمی باشد. برای تهیه جوشانده دارواش، ۵/۲ گرم (نصف قاشق چایخوری) از پودر کاملا نرم شده را در یک فنجان آب سرد مخلوط کرده و به مدت ۱۲ ساعت در دمای اتاق قرار می دهند، سپس از صافی عبور داده و مصرف می کنند. پایین ترین سطح مصرف روزانه ۱۰ گرم (۲ قاشق چایخوری) دارواش است . از خواص درمانی این گیاه می توان به کم کردن فشار خون، بهبود گردش خون، شل نمودن سفتی عضلانی، بند آورنده خونریزی داخلی ، تشنج ، نقرس، هیستری (نوعی بیماری روانی که با شبیه سازی اختلالات گوناگون همراه است)، سیاه سرفه، آسم، سرگیجه، اسهال، ، حرکات غیر ارادی سریع و پرشی، تپش قلب، صرع، رماتیسم، سردرد میگرنی، اضطراب و اخیرا- سرطان و ایدز اشاره کرد. از عصاره دارواش اروپایی در درمان سرطان استفاده می کنند. درمان سرطان با این عصاره ممکن است به چند ماه تا چند سال زمان نیازمند باشد ، از عصاره دارواش در درمان ایدز نیز استفاده می کنند، در سال ۱۹۹۸ از تزریق این عصاره برای بهبود پاسخ ایمنی استفاده شد . در بسیاری از نقاط غرب کشور نیز روستائیان جهت درمان دمل و زخم و حتی شکستگی و ضرب دیدگی دست و پا از این گیاه استفاده می کنند. در بررسی اثر عصاره هیدروالکلی میوه گیاه موخور در پیشگیری از تشنج ناشی از نیکوتین در موشهای سوری، ثابت شد که این عصاره به طور معنی داری از تشنج حاصله می کاهد و می تواند جایگزین داروهای صناعی در درمان بیماران شود . در مناطق غرب کشوربه خصوص ایلام نیز از نرم شده برگ موخور(نوعی دارواش) برای خروج چرک از زخم و دمل استفاده می کنند و نیز برای کاهش درد ناشی از شکستگی استخوان ، شاخه های تازه و سالم گیاه را بر روی محل شکستگی می گذارند ، از ساییده میوه موخور نیز به عنوان موبر استفاده می کنند. جوشانده برگ گیاه موخور در درمان زخمهای دستگاه تناسلی نیز مؤثر است.