دومین ویژگی الگویی پیامبر اسلام(ص) ، خوشرویی در برخورد با اقشار مختلف مردم یا همان «خوش برخوردی» است.

یکی از مهمترین عوامل موفقیت هر انسان، در برخورداری از ویژگی«خوش برخوردی» است. خوش برخوردی، اگر واقعی باشد نه از روی ظاهرسازی و فریبکاری، موجب می شود که به طور طبیعی، مردم به سوی شخصی که دارای روحیه شاد و بشاش است، جذب شوند.

پیامبر(ص)، در برخوردهای اجتماعی، به حدی خوشرو بود که خداوند در سوره قلم، آیه 4، خطاب به رسول اکرم(ص) می فرماید: «وَ إِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ» قطعا تو دارای اخلاق عظیم [ و برجسته ای] هستی.

امیرالمؤمنین حضرت علی(ع)، رسول خدا(ص) را فردی می داند که در کنار بالاترین حد سخاوت، محبّت، شجاعت، راستگویی، درستکاری، وفای به عهد، پای بندی به قراردادها و پیمان ها، نرمترین افراد زمان خویش از نظر برخورد با دیگران بود.

اُبُهت پیامبر

رفتار پیامبر(ص)، به شکلی بود که اگر کسی برای اولین بار ایشان را می دید، تحت تأثیر ابهت آن بزرگوار قرار می گرفت، و کسی که دائما با او برخورد داشت، به وی عشق می ورزید. بر اساس دیدگاه علی(ع)، هیچکس را نمی توان یافت که شبیه و مانند پیامبر باشد. به عبارت بهتر، آن حضرت، در کلیه خصوصیات پسندیده اخلاقی، بی نظیر بود.

کامل کننده برتری های اخلاقی

پیامبر(ص) علاوه بر این که برجسته ترین اخلاق گویشی و رفتاری را داشت، در حدیثی فرمود: «إنِّی بُعِثتُ لِـاُتَمِّمَ مَکارِمَ الأخلاقِ» من برانگیخته شدم تا برتری های اخلاقی را کامل نمایم.

معنای برتری اخلاقی

منظور از برتری اخلاقی پیامبر(ص)، این است که آن حضرت:

اگر مسلمانان را به سوی اطاعت خدا دعوت می کرد، خود ایشان بیش از همه آن ها، مطیع پروردگار و اهل عبادت و بندگی بود.

اگر مردم را از کارهای بد، بازمی داشت[= نهی از منکر]، خودش قبل از دیگران، از انجام کارهای نامناسب، خودداری می نمود.

اگر از مردم می خواست برای یکدیگر دعا کنند، خودش بیش از دیگران، برای مسلمین و حتی غیرمسلمانان، دعای خیر می کرد.

اگر دیگران را به صبر در برابر سختی ها، توصیه می کرد، خودش بیش از همه، اهل صبر و بردباری بود.

اگر رفتارهای عادلانه را از کلیه مسلمان ها، مطالبه می کرد، خود پیشاپیش همه، عادل ترین انسان ها بود.

پیامبر(ص) از دیدگاه قرآن

قرآن در سوره آل عمران، آیه 159، پیرامون خوش برخوردی آن بزرگوار می فرماید: فَبِمَا رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ به [برکت] رحمت الهی، در برابر آن ها [= مردم]، نرم [و مهربان شدی]!

وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ و اگر خشن و سنگدل بودی [البته این گونه نیستی و چنین انتظاری هم از تو نمی رود]

لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ [مردم خشن و سنگدل عرب جاهلی] از اطراف تو، پراکنده می‏شدند [و هرگز به سوی تو نمی آمدند و پیرامونت جمع نمی شدند]

فَاعْفُ عَنْهُمْ، وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ، وَ شَاوِرْهُمْ فِی الْأمْرِ پس آن ها را ببخش، و برای آنان آمرزش ‍ بطلب !، و در کارها، با آن ها مشورت کن!

فَإِذَا عَزَمْتَ، فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ اما هنگامی که تصمیم گرفتی، [قاطع باش! و] بر خدا توکل کن!

إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ زیرا خداوند، اهل توکل را دوست دارد.

با توجه به نکات یاد شده، پیامبر(ص) برترین الگوی جهان به شمار می رود و هرفردی که مشتاق رسیدن به صفات شایسته اخلاقی، گفتاری و رفتاری ناب است، ناگزیر است که پای خویش در جای چای آن حضرت بگذارد و به پیش برود.