گیلانیان : فندق کاری فرصتی بی نظیر در حوزه کشاورزی است که متأسفانه تاکنون از آن استفاده نشده و بی تردید توجه به توسعه کشت،تنظیم بازار و صنایع تبدیلی گامی مؤثر در ارزآوری اقتصادی و صادرات این محصول است.
تولیدات کشاورزی و باغی از جمله ظرفیت های استان سرسبز گیلان است که رونق آن در شکوفایی اقتصادی و پیش رفتن به سمت توسعه پایدار بسیار مؤثر است. فندق یکی از محصولات ارزشمند باغی این استان است که متأسفانه تاکنون آن چنان که باید موردتوجه قرار نگرفته است.
شاید بسیاری از گیلانی ها ندانند که استانشان به سبب شرایط اقلیمی مناسب، تولیدکننده ۸۵ درصد از فندق کشور است. کشت فندق، فراهم آوردن صنایع تبدیلی در این عرصه و ممانعت از خام فروشی می تواند درآمدزایی بسیار خوبی به همراه داشته باشد. همچنین توسعه صادرات فندق در زمانی که کشور از شرایط اقتصادی مناسبی برخوردار نیست، می تواند مرهمی بر زخم های ناشی از تحریم بر پیکر اقتصاد کشور باشد.
ضرورت حمایت از فندق کاران
فندق کاران بخشی از تولیدکنندگان سخت کوش استان گیلان هستند و بی تردید تولید در این حوزه نیز چون دیگر عرصه ها با سختی ها و دشواری هایی روبروست. یکی از فندق کاران رودسری با بیان اینکه درختان فندق ما دچار آفات شده و فندق ها در حال ریختن هستند، اظهار می کند باوجوداینکه برای بررسی این موضوع درخواست داده ایم اما به موقع توجه نشده است.
محمد حبیبی در ادامه به نبود آب نیز اشاره کرده و ادامه می دهد: یک لوله اصلی آب چند سالی است که به ما داده شده اما لوله فرعی نداریم و درگیر کم آبی هستیم. همچنین سیل امسال نیز به بخشی از باغات فندق آسیب رسانده است.
حبیبی با بیان اینکه حدود ۳۰ تا ۳۵ هکتار، فندق کاری در آسیاب دره رودسر وجود دارد که همه درخت های آن دچار آفت شده اند۳۰ تا ۳۵ هکتار، فندق کاری در آسیاب دره رودسر وجود دارد که همه درخت ها آن دچار آفت شده اند، می گوید: ما خواهان بررسی این وضعیت هستیم. از متولیان امر می خواهیم تا برای مبارزه با آفات ما را راهنمایی کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه مشخصی برای فروش فندق و تعیین نرخ آن از سوی دولت وجود دارد یا خیر؟ می گوید: متاسفانه هیچ برنامه ای مشخصی در این زمینه وجود ندارد و محصول فندق ما توسط مغازداران خریداری می شود. زمانی که فندق کم باشد، قیمت افزایش می یابد و زمانی که محصول زیاد باشد، با قیمت کم از ما می خرند.
گیلان دارای رتبه اول کشور در عرصه تولید فندق است
فندق کاری در گیلان از ظرفیت های ارزشمند این استان بوده و توسعه آن نیازمند تلاش بیشتر مسئولان است. دراین باره رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می کند: گیلان دارای بیش از ۱۹ هزار هکتار سطح زیر کشت فندق است و پیش بینی می کنیم امسال بیش از ۱۶ هزار تن فندق در این استان برداشت شود.
علی درجانی از رودسر، املش، رودبار، تالش و آستارا به عنوان شهرستان هایی که بیشترین سطح زیر کشت و تولید فندق در استان گیلان را دارند نام برده و یادآور می شود: گیلان دارای رتبه نخست کشور از نظر تولید و سطح زیر کشت فندق است و ۸۵ درصد فندق کشور در این استان تولید می شود که ارزش اقتصادی این محصول ۶۵۶ میلیارد تومان است.
وی مشکل تأمین آب باغات، عدم صدور مجوز برداشت آب به منظور آبیاری تحت فشار، نبود تسهیلات بانکی برای احداث باغات مثمر را از موانع توسعه باغ فندق عنوان می کند و می گوید: در گیلان ۵۹ هزار بهره بردار در حوزه فندق کاری فعال هستند.
درجانی در ادامه با بیان اینکه توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار در دستور کار قرار دارد توضیح می دهد: طی دو ساله گذشته بیش از ۱۵۰۰ هکتار به باغات فندق استان افزوده شده است. یارانه نهال فندق ارائه شده و ۷۰ درصد هزینه نهالستان های فندق در قالب یارانه تامین شده استطی دو ساله گذشته بیش از ۱۵۰۰ هکتار به باغات فندق استان افزوده شده است. یارانه نهال فندق ارائه شده و ۷۰ درصد هزینه نهالستان های فندق در قالب یارانه تامین شده است.
وی با تأکید بر اینکه یکی از برنامه های سازمان جهاد کشاورزی گیلان اصلاح باغات قدیمی در راستای باردهی محصول، استفاده از ارقام پر محصول و سازگار با شرایط اقلیمی استان است، ادامه می دهد: تلاش می کنیم با همکاری مدیریت صنایع غذایی سازمان برای توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری فندق و افزایش ارزش افزوده و رونق این محصول گامی مؤثر برداریم.
اهمیت تلاش برای بهره مند شدن از ظرفیت ها
ظرفیت های کشاورزی گیلان برای به فعلیت رسیدن نیازمند بستر مناسب هستند. یک مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه بدون شک، کشاورزی رکن اصلی معیشت و اقتصاد مردم گیلان به شمار می رود، توضیح می دهد: در شرایطی که ادعا کنیم و یا بپذیریم گیلان دارای پشتوانه علمی، طبیعی، فنی و انسانی یک استان کشاورزی است این سؤال مطرح می شود که باوجود قابلیت ها و توانمندی های بخش کشاورزی گیلان آیا بستر مناسب برای بهره برداری از این ظرفیت ها فراهم شده است؟
محمود هوشیارفرد می افزاید: در استان گیلان، کشت و کار فندق از زمان های گذشته در شهرستان های رودسر، املش و سیاهکل رایج بوده است. گیلان با حدود ۱۸ هزار هکتار فندق کاری و تولید بیش از ۸۰ درصد فندق کشور، قطب تولید این محصول است.
هوشیارفرد در زمینه مشکلاتی که فندق کاران با آن دست به گریبان هستند نیز می گوید: محصول فندق تولیدی این مناطق علیرغم کیفیت بالا دارای بهره وری اندک است. امروزه اغلب باغداران فندق در مدیریت باغ های خود با مشکلات فراوانی مواجه هستند و در این میان عدم مدیریت صحیح باغات، مشکلات تغذیه ای، سرمای دیررس بهاره، تغییر اقلیم و شیوع برخی آفات و بیماری ها از عوامل کاهش محصول فندق در استان گیلان به شمار می روند.
وی ادامه می دهد: درختان فندق فاقد تغذیه متعادل به ویژه کوددهی اعم از پتاس، فسفر و ریزمغذی ها بوده و لذا در برابر سرمازدگی و آفات حساس تر شده اند. رشد و توسعه باغات فندق در مناطق مختلف استان گیلان عمدتاً از طریق پاجوش است که به نوعی به تنوع ژنتیکی پایین، یکنواختی و حساسیت به آفات و بیماری ها دچار هستند. در واقع به نظر می رسد باغدار قادر به هدفمندسازی هزینه داشت و برداشت محصول و رفع موانع و مشکلات خویش یا باغ فندق خود نیست. باید گفت، تشکیل کارگروه رفع مشکلات فندق، فرصت مناسبی برای تعامل و تبادل نظر بین باغداران فندق و کارشناسان به منظور شناسایی مسائل و مشکلات فندق و یافتن راه حل های مناسب برای توسعه و بهبود عملکرد کمی و کیفی فندق استان فراهم می کند.
ضرورت توجه به مطالعات و بررسی ها
این محقق در بخش دیگری می گوید: واقعیت این است که هیچ حرکتی بدون داشتن تحقیقات و مطالعه همه جانبه به نتیجه مطلوب نمی رسد و یکی از اهداف مراکز پژوهشی، دستیابی به ذخایر ژنتیکی است تا ارقامی با بازدهی بالا و مقاوم به آفات، بیماری ها و تنش های محیطی غیر زنده تولید کنند. اعتقاد بر این است که برای رسیدن به کشاورزی پایدار باید باغداری معیشتی و سنتی فندق به باغداری اقتصادی تغییر یابد و به منظور مشارکت مردم در امر سرمایه گذاری، اشتغال و ارتقای راندمان تولید برای اجرای طرح های باغداری، همراهی و حمایت های بیشتر مالی، تجهیزاتی و امکاناتی به افراد بومی هر منطقه فندق کاری انجام پذیرد. چراکه روستائیان و باغداران فندق بسیار قانع هستند و با کمترین حمایت، بیشترین انگیزه را پیدا می کنند.
وی با بیان اینکه باید با برنامه ریزی صحیح و جامع از باغداری سنتی و معیشتی به سوی باغداری حرفه ای حرکت کنیمباید با برنامه ریزی صحیح و جامع از باغداری سنتی و معیشتی به سوی باغداری حرفه ای حرکت کنیم، اظهار می کند: پیشرفت در این حوزه نیازمند برنامه ریزی کاربردی است و مدیران و مسئولان اجرایی و پژوهشی باید با همکاری و همدلی تولیدکنندگان برای حل مشکلات ناشی از تولید سنتی فندق راهکارهای مناسب ارائه دهند.
وی ادامه می دهد: خوشبختانه به دلیل وجود آمار و اطلاعـات دقیـق از وضـعیت باغـات فندق، امکان برنامه ریزی همه جانبه در راستای ساماندهی تولید و ارائه راهکارهای مناسب برای اصلاح، بهسازی و تغذیه باغ ها، تغییر ژئوتیپ های متنوع موجود در باغات و تبدیل به ژئوتیپ های مطلوب و یکنواخت فندق در یک بازه زمانی میان و بلندمدت به منظور ارتقـای کمیت و کیفیت محصول فندق و حمایت از توسعه صنایع وابسته وجود دارد. باید توجه داشت که مشکلات مرتبط با کمیت و کیفیت فندق عمدتاً با اصلاح و بازسازی باغات موجود و توسعه ارقام تجارتی مرغوب شناسه دار برطرف خواهد شد.
لزوم تشکیل شرکت های تعاونی فرآوری فندق در گیلان
هوشیارفرد در ادامه با اشاره به اینکه موفقیت در عرصه تولید محصولات کشاورزی و باغی چون دیگر تولیدات در گرو توجه به بازار است می گوید: فندق نیز همانند بسیاری از محصولات کشاورزی به ویژه محصولات بـاغی از نابـسامانی در سیـستم تنظـیم بازار نظیر نوسان قیمت در فصل برداشت و شفاف نبودن بازار رنج می برد. به عبارت دیگر بازاریابی، آخرین حلقه از زنجیره تولید محصول بشمار می رود و مشکلات و ناکارایی آن می تواند توانایی های تولید یک محصول را نیز ضایع کند.
وی با تأکید بر لزوم تشکیل شرکت های تعاونی فرآوری یا انجمن ها در راستای جلب مشارکت و هم افزایی برای حل مشکلات فعالان این عرصه، ادامه می دهد: نباید اجازه دهیم محصولات استان گیلان همانند فندق به صورت فله ای و خام خارج شود و از قِبَل آن اشتغال زایی نداشته باشیم. در این راستا بخش خصوصی در بهبود اشتغال و توسعه کشور و استان نقش مهمی داشته و می تواند با حمایت دولت و تسهیلات مناسب در زمینه ایجاد انبارها، سردخانه، مراکز بسته بندی مکانیزه و فروشگاه های بزرگ با حمایت دولت گام های خوبی بردارد.
استاد دانشگاه می افزاید: مسئولان اتاق بازرگانی می توانند با رایزنی جواز تأسیس شورای فندق را از اتاق ایران بگیرند و این شورا به عنوان شورای ملی فندق ایران ثبت شود. امیدوارم با هدف گذاری و برنامه ریزی صحیح و جامع برای استفاده از منابع موجود استانی گام های مؤثرتری در جهت تأمین نیازها و رفع مشکلات تولید فندق برداشته شود.
فندق کاران گیلان چشم انتظار حمایت
شاید اهمیت تولید فندق همانند محصولاتی چون برنج نگاه ها را به سوی خویش معطوف نکند. اما نباید از یاد برد که شرایط کشت این محصول در برخی از نقاط استان فراهم است و با تکیه بر سرمایه انسانی متعهد و کارآمد می توان به موفقیت های چشمگیری در این عرصه دست یافت.
انتظار می رود که متولیان کشاورزی، صنعت و تجارت گیلان با تلاش بیشتر به این ظرفیت ارزشمند بپردازند و با جلب مشارکت کارشناسان خبره و سرمایه گذاران بخش خصوصی، چشم اندازی جدید از شکوفایی و بالندگی برای این محصول ایجاد کنند.
ظرفیت فندق کاری در گیلان، فرصت بی نظیری است که تاکنون چندان از آن بهره مند نشده ایم. بی تردید توجه به توسعه کشت، تنظیم بازار و صنایع تبدیلی در این عرصه، گامی مؤثر در ارتقای اقتصادی استان و حتی کشور به شمار می آید./ منبع : مهر